درباره فرش و گلیم بخوانید

فرش و گلیم ایرانی از دیرباز محل توجه بوده و به عنوان یک کالای ارزشمند و و صنایع دستی ایران در سراسر جهان طرفداران خاص خود را دارد.

در خانه های ایرانی فرش های ماشینی از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار هستند.

تنوع در طرح، قیمت مطلوب، حساسیت کمتر در نگهداری و شستشو، توانایی تعویض در هر زمان از جمله نکات مثبت فرش های ماشینی به حساب می‌آید.

ایرانیان از قدیم جهت محافظت از خود در برابر سختی و سردی زمین از فرش وگلیم و دست بافته ها استفاده کرده و همزمان زیبایی خاصی به کمک آن ها به خانه های خود می‌بخشند.

این صنعت سالانه مقادیر زیادی ارز وارد کشور کرده و به اقتصاد آن کمک می‌نماید.

در این مقاله به بررسی گلیم و فرش های ماشینی خواهیم پرداخت. از شما دعوت میکنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

گلیم چیست؟

گلیم یکی از انواع گوناگون فرشینه است که به صورت دستباف با بافتی ساده و شبیه بافت حصیر یا سبد تولید می‌شود.

با توجه به آثار به جای مانده از گذشتگان گلیم یکی از کهن ترین و حتی اولین دست بافته بشری محسوب می‌شود.

گلیم های ابتدایی بسیار ساده و بدون نقش و به رنگ طبیعی پشم تهیه می‌شدند ولی امروزه و با پیشرفت صنایع در طرح ها و رنگ های گوناگونی تولید می‌شوند.

آشنایی با برخی از نخ های مورد استفاده در گلیم بافی:

نخ بی سی اف : BCF مخفف کلمه BULK CONTINUOUS FILAMENT که به معنای نخ فیلامنت پیوسته حجمی که طی عمل ذوب ریسی نخ بی سی اف(BCF) با الیاف بلند تولید شده و به دو شکل هیت ست و فریز عرضه میگردد.

_هیت ست : فرایندی که در آن نخ پس از ریسیده شدن با دما وبخار تثبیت شده، کیفیت و استحکام بالاتری پیدا می‌کند.

_فریز : عملیاتی که در آن نخ هایی با تجعد و پیچ و تاب فراوان جهت اعمال خاص تولید می‌شود.

نخ نانو : استفاده از فناوری نانو ذرات در تولید نخ جهت آنتی باکتریال و آنتی الکتریسیته شدن گلیم

استاندارد قطر نخ مصرفی برای گلیم طبق توصیه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی بین ۳۰تا۵۰ میکرون است.

ابزار و وسایل لازم برای گلیم بافی:

  دار:

برای بافت گلیم از چارچوبی به نام دار استفاده میشود.

دار به دو صورت افقی و عمودی برحسب موقعیت جغرافیایی منطقه و آداب و رسوم محلی تهیه می‌شود.

دار تبریزی از متداول ترین نوع دار عمودی است، در کارکردن با این دار بافنده تغییر مکان نمی‌دهد.

 دفتین:

پس از بافت هر رج از گلیم، با ضرباتی به کار به وسیله دفتین، تار و پودی را که میبافند باهم درگیر میکنند و استحکام مناسبی به گلیم می‌بخشد .

جنس دفتین های مصرفی معمولاً آهنی ست و از تعداد هفت تا ده تیغه نازک به عرض دو و طول بیست سانتیمتر تشکیل می شود.

 نخ چله:

پایه و اساس بافت گلیم است و معمولا از پنبه با ضخامت های متفاوت تشکیل می‌شود ، در بعضی از روستاها به علت سهولت دسترسی به پشم و عدم دسترسی به پنبه از پشم برای چله کشی استفاده می‌شود.

برای این کار حتی از ابریشم هم می‌توان بهره برد.

فرش های ماشینی:

بر اساس دستگاه های بافت، نوع مواد اولیه ، تراکم و شانه، دارای طرح و مدل های مختلف و تنوع در محصول هستند.

می خواهیم در ابتدا تعریفی از شانه و تراکم داشته باشیم :

اصطلاح شانه به تعداد گره هایی که در یک متر از عرض فرش موجود است میگویند که این اصطلاح در فرش های دستباف به رج شناخته می شود .

با این حساب فرش های ماشینی ۵۰۰ شانه در هر متر از عرض فرش دارای ۵۰۰ گره بوده که به ۵۰۰ شانه معروف است .

هرچه تعداد شانه های فرشی بالا تر باشد ،نقوش زیبا تر و ظریف تری می توانند روی فرش مورد نظر طراحی شوند.

تراکم یا تراکم طولی ارتباط مستقیمی با شانه یا تراکم عرضی فرش دارد. هرچه تعداد شانه افزایش پیدا کند، تراکم فرش نیز افزایش پیدا می کند.

تراکم دو برابر تعداد گره هایی است که در یک متر طول فرش میبافند.

انواع فرش ماشینی

فرش های ماشینی را در انواع مختلفی از جمله:

۵۰۰    شانه
۷۰۰    شانه
۱۰۰۰  شانه
۱۲۰۰  شانه
۱۵۰۰  شانه

میبافند. هر کدام از این فرش ها تفاوت ها و شباهت هایی با یکدیگر دارند که دانستن آن ها برای انتخاب و خرید الزامی است.

نخ های مورد استفاده در فرش های ۵۰۰شانه با تراکم ۱۰۰۰پلی استر و بی سی اف می‌باشد .

در فرش های ۷۰۰شانه با تراکم ۲۵۵۰از نخ های اکرولیک و پلی استر استفاده میشود و از فرش های ۱۰۰۰،۱۲۰۰،۱۵۰۰شانه از نخ های اکرولیک و پنبه استفاده میشود که باعث نرمی و انعطاف پذیری بالا فرش می‌باشد.

فرش های ابریشمی رابا نخ پلی استر میبافند.

اگرچه زیبایی زیادی دارد اما طول عمر کوتاهی دارند و بعداز مدت کوتاهی فرش از حالت نرمی و لطیفی خارج میشود .

فرش های ماشینی ۵۰۰ شانه :

این نوع فرش ضخیم، قطور و دارای ارتفاع خواب بلند میباشد.

دارای مقاومت بسیار بالایی در برابرفشار، شستشو و سایش هستند.

فرش های ماشینی ۵۰۰ شانه مناسب ترین گزینه برای استفاده در مسیر های شلوغ و پر رفت و آمد مانند لابی هتل ها،سالن ها راهرو ها و راه پله ها می باشند.

ابعاد و اندازه های مختلف فرش ماشینی ۵۰۰ شانه برحسب نیاز بازار تولید و عرضه می‌شوند.

این نوع فرش با اینکه کیفیت خوب و مقاومت بالایی دارند ولی به علت عدم ظرافت بافت اصلا برای طرح های ریز، پر نگاره و منقّش مناسب نیستند و بیشتر برای تولید فرش های تک رنگ ، ساده‌ و طرح های درشت به کار میگیرند.

اصولا در بافت این نوع فرش از نخ اکریلیک استفاده می‌شود که به دوام محصول افزوده و عمر آن را طولانی تر می‌کند.

این نوع فرش دارای قیمت مقرون به صرفه ای در قیاس با دیگر فرش ها بوده و برحسب نیاز خریدار می‌تواند گزینه مناسبی برای خرید باشد.

از جمله رنگ بندی که برای رنگ زمینه این نوع فرش به کار گرفته می شود می توان رنگ های کرم ، آبی فیروزه ای ، گردویی ، سرمه ای و… را نام برد.

تاریخچه پیدایش فرش ماشینی:

قدمت فرش ماشینی ایران به شهر کاشان برمیگردد.

حدود ۴۰ -۴۵ سال قبل در شهر کاشان اولین شرکت فرش ماشینی مخمل و ابریشم افتتاح گردید که فرش ها با ماشین‌های مخمل بافی ژاکارد و با استفاده از الیاف مصنوعی بافت و روانه بازار شد.

با گسترش این صنعت در کاشان و آران و بیدگل، این دو شهرستان به عنوان قطب فرش ماشینی در ایران و خاورمیانه توانستند به قلب تپنده صنعت نساجی در ایران تبدیل گردند.